Κατά πρώτον περίμενα ένα πιο πολιτικό βιβλίο και για κάποιο λόγο είχα στο μυαλό μου μια εντελώς λάθος εικόνα για το τι νόμιζα πως γράφει το βιβλίο.
Είναι σημαντικό να τονίσω τον καλοκάγαθο χαρακτήρα του Κροπότκιν και την σταθερή στάση του πάνω στα πιστεύω του. Όλα αυτά έχουν άμεσο αντίκτυπο στο πως γράφει τα βιβλία του. Στην "κατάκτηση του ψωμιού" ας πούμε, ένα βιβλίο για το πως μπορεί να στηθεί η κοινωνία κατά τη διάρκεια και λίγο μετά από την επανάσταση, ο καλός του χαρακτήρας και η μη βίαιη φύση του είναι εμφανέστατα.
Ξεκίνησα να διαβάζω το βιβλίο σαν άλλο ένα πολιτικό βιβλίο, έχοντας κάτι άλλο στο μυαλό μου. Το βιβλίο όμως δεν είναι πολιτικό αλλά στην ουσία του επιστημονικό. Κατά πρώτων εναντιώνεται με τους συνεχιστές του Δαρβίνου, οι οποίοι επικεντρωνόταν κυρίως στο ότι οι οργανισμοί αλληλοσκοτώνονται και ότι επιβιώνει ο δυνατότερος, και όχι σε κάτι βασικό, ότι πρέπει και να αλληλοβοηθούνταν. Χωρίς να απορρίπτει το πρώτο, αποδέχεται το δεύτερο σαν ίσο ή και πιο σημαντικό, ανάλογα την οπτική του καθενός.
Υπάρχουν φοβερές περιγραφές από καταγραφές ζωολόγων για τις συμπεριφορές των ζώων που συνεργάζονται μεταξύ τους, ακόμα και διαφορετικά είδη μεταξύ τους, για να βρούνε τροφή. Ναι, το να βρούνε τροφή σημαίνει ότι κάποιος πρέπει να πεθάνει για να ζήσει κάποιος άλλος. Αλλά δεν πρέπει να αδιαφορούμε για το πρώτο σκέλος γιατί ακόμα και σε περιόδους μη αφθονίας οι περιγραφές για το τι μπορεί να κάνει το ζωικό βασίλειο είναι μαγικές!
Περιγράφει μετά το τι κάνουν οι άνθρωποι στις "πρωτόγονες" κοινωνίες, στον μεσαίωνα και στον σύγχρονο (για τότε) κόσμο. Αυτό που μου φάνηκε εμένα πιο ενδιαφέρον είναι η συμπεριφορά των "άγριων" ακόμα και σε πράξεις που θεωρούνται οι πιο αποτρόπαιες, όπως η ανθρωποφαγία. Βεβαίως όλα αυτά, όπως λέει και ο ίδιος, πριν η θρησκεία βάλει το χεράκι της, προσθέσει την ιεραρχία και όλα όσα συνεπάγονταν. Όσων αφορά το μεσαίωνα, η "εμμονή" του για το πως μέσα σε αυτό το "καθεστώς" ο άνθρωπος έβρισκε "ανάσες ελευθερίας" ξεδιπλώνεται με όλο της το μεγαλείο.
Σαν συμπλήρωμα του κεφαλαίου για το μεσαίωνα κάποιος καλός είναι να διαβάσει μετά και "Το κράτος και ο ιστορικός του ρόλος" από τον ίδιο που ουσιαστικά συμπληρώνει κάποια πράγματα. Θα έλεγα ότι το βιβιλίο του Ενγκελς "Η καταγωγή της οικογένειας της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους" πρέπει να διαβαστεί πριν από την "αλληλοβοήθεια". Αν και δεν έχω τελειώσει το πρώτο ακόμα μου φαίνεται λειψό σε σχέση με το δεύτερο αλλά σίγουρα και τα δύο αναλύουν ενδιαφέροντα θέματα που αλληλοσυμπληρώνονται.
Εκεί που λες "γιατί να προσπαθώ αφού στη φύση έτσι και αλλιώς πρέπει ο ένας να φάει τον άλλο" έρχεται λοιπόν αυτό το βιβλίο να σε κάνει να δεις τον κόσμο με άλλο μάτι! Πραγματικά είναι τεράστια αποκάλυψη και πιστεύω ότι είναι πολύ πιο σημαντικό από την "κατάκτηση του ψωμιού".
Ο Κροπότκιν κατηγορήθηκε από κάποιους (από το Μαλατέστα ας πούμε) ότι μπήκε στον κόπο να εξηγήσει (στην "κατάκτηση του ψωμιού") τι θα γίνει κατά τη διάρκεια και λίγο μετά την επανάσταση αλλά δεν ασχολήθηκε με το πως, θεωρώντας ότι είναι κάτι το οποίο θα έρθει από μόνο του. Κατά πρώτων διαβάζοντας και την "αλληλοβοήθεια" είναι σαφής η γνώμη του Κροπότκιν ότι ο αναρχισμός δεν είναι ένα πολιτικό κίνημα αλλά μια φυσική εξέλιξη που πρέπει να έρθει και θα έρθει εφόσον ο άνθρωπος θέλει να επιβιώσει. Είναι πιο πολύ επιστημονική απόδειξη παρά πολιτικό μανιφέστο, τουλάχιστον για τον ίδιο. Προς υπεράσπισή του θεωρώ ότι δεν είχε άδικο. Ναι, ο κόσμος δεν έφτασε στον αναρχισμό αλλά είχε δίκιο στο ότι οι συνθήκες ήταν ώριμες για κάτι τέτοιο και ότι λίγα χρόνια αργότερα (από το 1890) η επανάσταση θα γινόταν πράξη. Έγινε, σε πολλές μορφές, αυτή που όλοι γνωρίζουμε είναι στη ρωσία. Όντως δεν έφτασε εκεί που έλεγε ο Κροπότκιν ή και αν το δούμε αλλιώς "καπελώθηκε" από το Λένιν.
Αυτό βέβαια εμένα μου δίνει πάτημα για ένα άλλο θέμα που θέλω να βγάλω χολή, για το πως αντιμετωπίζουμε τα βιβλία. Δεν μπορεί κάποιος να κατηγορεί τις θρησκευτικές κλίκες ότι έχουν ένα βιβλίο και ακολουθούν από αυτό την αλήθεια, όταν και το "κίνημα" πολλές φορές αυτό κάνει (αναρχικοί και αριστεροί. Πιο πολύ αριστεροί νομίζω αλλά οκ). Αλλά δεν θα βγω πολύ από το θέμα. Διαβάστε αυτό το βιβλίο!!!!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου